تربیت دینی

تربیت دینی

تربیت دینی و هدف نهایی از آن چیست؟

پاسخ

دین، نوعی زندگی میباشد و تربیت شرعی، فرآیندی میباشد که آدمی را برای شیوه ی خاصی از حیات آماده می سازد . این طرز زندگی، بر مبنای اصول، قواعد و راهبردهای از پیش رقم خورده ای صورت میگیرد که از روش دین و عقاید و شریعت به آدمی عرضه شد‌ه‌است.

مروری بر مفاد متن‌های شرعی و فرهنگی، مارا با این حقیقت غیرقابل انکار روبرو می سازد که آیین (اسلام)، یک پدیده جهانی میباشد و در تجربه تاریخی خویش همواره برای جهانی شدن کوشیده است و امروزه نیز دین دارن و رهروان آیین حنیف اسلام بایستی برای جهانی شدن آن بکوشند.

آیه های قرآنی به صراحت یا این که به طور غیرمستقیم از جهانی بودن رسالت رسول اکرم (ص) و محدود نبودن آن به عصر مشخصی سخن گفته و نگاه جهانی آیین را حکایت کرده است .

زارعان (1379) می نویسد: گاه از تربیت شرعی، تربیت به معنای الاعم اراده میشود. این مفهوم شامل تمامی بعدهای تربیتی در یک بستر دینی گردیده و میتوان آن را با تربیت اسلامی مترادف و هم معنی دانست.

منظور این میباشد که طفل، نوجوان یا این که جوان مسلمان به طوری آموزش ببیند و تربیت گردد که شخصیت وی با هدف های شرعی مطرح شده در قرآن شریف و احادیث، هم گونی داشته باشد و نهایتاً آن گونه باشد که بتوان او‌را مسلمان به معنای حقیقی و واقعی کلمه دانست.

گهگاه از تربیت شرعی، به تربیت به معنی الاخص یاد میکنیم. درین اصطلاح، میان تمامی بعد های تربیتی، به پرورش معنوی و اعتقادی دقت ویژه ای می‌گردد و به‌این وسیله بقیه بعدهای تربیتی و حتی بُعد اخلاقی از گفت و گو خارج می گردد. به منظور تمایز این بعد خاص تربیتی، این نوع تربیت شرعی را تربیت ایمانی یا این که معنوی می نامیم.

بر طبق این تمجید خاص، دیگر نمی توان در تبیین تربیت شرعی، منابع اخلاقی را اصل قرار داد. بله رفتار اسلامی از دین نشئت گرفته و در تعریف و تمجید هدف و همینطور در راه وصال به آن از دین کمک میگیرد؛

البته صحبت این است که می توان مسائل تربیت شرعی را از مسائل تربیت اخلاقی جدا نمود و برای هرمورد باب مستقلی باز کرد؛ مراد از این نوع آموزش و رشد این میباشد که قوانینی برای شخص مورد تربیت ایجاد گردد تا دیدگاه وی نسبت به خویش،

عالم اطراف و آفریننده این دنیا بر اساس آنچه «خود» مییابد و فطرت وی اقتضا می نماید رشد کرده و آنچه را که لازمۀ پیمودن این مسیر میباشد فراگیرد. به دیگر کلام، همچنان که‌این معنی از تربیت شرعی را تربیت ایمانی نامیدیم، مراد این میباشد که شرایطی برای متربی فراهم آید تا ایمان وی تقویت گردد و مقام خویش را در کل مجموعه هستی بازیابد.

هدف تربیت شرعی آن میباشد که اشخاص جامعه را در درک آئین یاری رساند تا آ ن ها بتوانند آگاهانه درباره آن بیندیشند. این کار وقتی ممکن میباشد که افکار و عاطفه های آدمی، درهای خویش را به روی دین نبندند و تصور نشود که آئین چیزی منسوخ و مطالعه آن فاقد ارزش میباشد؛ براین اساس فقط شیوه سعادتمند شدن آدم، بهره مندی وی از آموختن و تربیت شرعی میباشد .

به طورکلی، تعریف تربیت شرعی به منظور آشنا ساختن اشخاص با جریان کسب معرفت ایمانی و عقاید فقهی میباشد و همینطور تایید سنت ها و انجام شرعی، دقت به ملاحظات اخلاقی و رفتاری مورد تأیید آئین و به عبارت دیگر ایجاد یا این که رشد ایمان در اشخاص را در برمی گیرد.

گریمیت دراین مورد می نویسد: «آموختن و تربیت مذهبی به فعالیت هایی اشاره دارد که موجب رشد ایمان در اشخاص می‌گردد، به ویژه فعالیت هایی که به آشنا کردن خردسالان و نوجوان ها به هسته اصلی معرفت، ایمان و عقاید ایمانی و. .. سبب میشود .

تربیت دینی

شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از مقالات ما,به وب سایت آقای دکتر حمید صادقیان مراجعه نمایید.

هدف نهایی تربیت دینی (اسلامی)

قرآن مهربان: «طاعت و بندگی پروردگار بر پایه ی دانش، معرفت، زهدوتقوا و عمل باتقوا».

پیامبرخاتم (ص): «طاعات و بندگی پروردگار بر پایه ی دانش، معرفت، زهد و عمل صالح».

امام علی (ع): «طاعات و بندگی پروردگار بر پایه ی دانش، معرفت، زهدو تقوا و عمل با تقوا».

امام حسین و دیگر معصومین (ع): طاعات و بندگی آفریدگار بر پایه ی ایمان به پروردگار، پیروی از حق و مبارزه با باطل.

فارابی: «خوشبختی در سایه هدایت و راهنمایی الهی».

غزالی: «خوشبختی در سایه معرفت به خدای بلندمرتبه».

خواجه نصیرالدین طوسی: «درک معقولات و تمییز قبیح از جمیل».

ملاصدرا: «شناخت حق، راه راست و رستاخیز و عمل بر پایه ی رهنمودهای مربوط».

امام خمینی (ره): «شکوفایی فطرت و حصول اخلاق و رفتار کریمه».

مرتضی مطهری: «پرستش پروردگار (ایمان به آفریدگار و عمل به دستورات خدا)».

محمدباقر صدر: «قرب الهی (اعمال آگاهانه با خلوص نیت)».

با فرزندانی که نسبت به نماز و سایر تکالیف شرعی بی اهمیت میباشند چه‌طور رفتار کنیم؟

جواب هر کسی که میخواهد دیگری را تربیت نماید، بایستی در عمل، به آنچه میگوید پای بند باشد. پدر و مادری که به تربیت فرزند خویش علاقه مندند، بایستی خویش، دارای فضیلت های اخلاقی باشند و همواره رفتار درست را رعایت نمایند تا فرزندانشان با آسودگی خیال، در عمل از آنان سرمشق گیرند.

[پدر و مادر بایستی حقوق فرزندان را بشناسند تا بتوانند در تربیت آن‌ها موفق باشند.]

حضرت امام علی بن الحسین (علیه السلام) درباره‌ی حق فرزند فرموده است : «و امّا حقُّ ولدکَ. .. اَنَّکَ مسئولٌ عمّا وَلیته من حُسْن الادب و الدلالة علی ربّه و المعونة له علی طاعته فیک وفی نفسه فَمُثابٌ علی ذلکَ و مُعاقبٌ، فَاعْمَلْ فی امْرِهِ عَلی المتزین بِحُسْنِ اثره علیه فی عاجل الدُّنْیا، المعذّر الی ربّه فیما بَینَکَ و بینه بِحُسْنِ القیامِ علیه وَ الاَْخْذله منه.»

«حق فرزند این است که بدانی وی جزئی از وجود تو و در جهان با هر خیر و شری که دارد به تو منسوب است ، و تو در حسن تربیت، پند به پروردگار، کمک به وی در اطاعت از تو و ایجاد روحیه فرمان پذیری مسئولی و در این مورد جایزه یا این که کیفر داری؛ پس با او چنان رفتار کن که در جهان آثار نیک تربیتت مایه سر بلندی و زینت تو باشد و در آخرت باعث انجام وظیفه در پیشگاه الهی معذور باشی.» {از دیدگاه اسلام، پرورش انسان پس از تولد در چند مرحله متوالی صورت می گیرد.

از پیامبر در این درباره نقل شده «فرزند تو هفت سال آقا، هفت سال مطیع و بنده و هفت سال وزیر است اگر تا 21 سالگی اخلاق و رفتارش را پسندیدی که خوب است، وگرنه او را به حال خودش رها کن؛ زیرا تو در پیشگاه خداوند معذوری».

پیامبر اکرم(ص) دوره نونهالی را سن آقایی طفل می داند و پدر و مادر را مکلف به رفع نیازهای مادی و روانی کودک می سازد و بر ایشان تکالیفی مقرر می کند.

تربیت کودک در دوره آقایی، از مواردی است که اسلام توجه و تأکید ویژه ای به آن دارد. محبت، یکی از نیازهای اصلی کودک و از مهمترین عوامل در تربیت روحی و روانی کودک است.

از پیامبر نقل میشود: «نگاه محبت آمیز پدر به صورت فرزند، عبادت است». روش پیامبر در خانواده اش این بود که هر روز صبح دست محبت به سر فرزندان خود می کشیدند و حسن و حسین(ع) را می بوسیدند.

یکی دیگر ازاصول های تربیتی پیامبر در مورد خردسالان، توصیه به تربیت نیکو و احترام گذاشتن به آنهاست. از پیامبر نقل شده:«هیچ پدری چیزی بهتر از تربیت نیکو و ارثی با ارزش تر از ادب، به فرزند خود نداده است».

پیامبر همیشه بر تربیت و هدایت درست افراد تأکید می کردند. از این رهگذر، همیشه بر تربیت صحیح کودک در محیط خانواده، ایجاد کانون پرمحبت در خانه و مهرورزی به کودکان تاکید می کردند.

از آن جا که زیادروی در محبت، موجب بروز ناهنجاری های رفتاری در خردسالان می شود، پیامبر برای تعادل بخشی به برخورد عاطفی با بچه ها توصیه هایی دارند. در توصیه های تربیتی پیامبر خدا(ص) تشویق و تنبیه همیشه در کنار هم مطرح می شود و ایشان می فرمایند: «طفل را به طغیان و سرکشی وادار نکنید، به او دروغ نگویید و رفتار ناشایست درباره او به کار نبرید و بدی هایش را ببخشید.

به توصیه پیامبر: «هر کس کودکی دارد، باید با او کودکانه رفتار کند». ایشان همچنین درباره آموزش قواعد اخلاقی به کودکان می فرماید: «زمانی کودکتان به هفت سالگی رسیدند، به آنها نماز خواندن بیاموزید و چون ده ساله شدند، آنها را بر ترک نماز تنبیه کنید و بسترهایشان را از هم جدا کنید.

آموزه ها و توصیه های تربیتی پیامبر و رفتار ایشان در برخورد جوانان، در جهت تشویق ایشان به علم آموزی، فراگیری حِرَف و فنون و روی آوردن به عبادت خداوندو پرهیز از هواهای نفسانی است.

پیامبر توصیه می کند: «با نوجوانان خود بر اساس سن ایشان مشورت کنید و به آنها حق اظهارنظر بدهید».بدین ترتیب برای تربیت خوب فرزندان، شایسته ترین روش، اخلاق و رفتار عملی پدر و مادر میباشد.

و همینطور جنبه ی علمی در زمینه شرعی نیز از اهمیت بالائی برخوردار‌است تا در مقابل چراهایی که از سوی فرزندان درباره‌ی احکام و مسائل دین مطرح می گردد بتوانند پاسخگو باشند. و نیز از اثرات و برکاتی که در پیروی از دستورهای حق محقق می گردد فرزندان را دانایی داده.تا وی را به عبادات ترغیبت کنند.

وب سایت آقای دکتر حمید صادقیان