14راهکار افزایش مهارت همدلی در زندگی مشترک
زوجین از طریق همدلی با یکدیگر میتوانند تعارضهای درونی، دردهای عاطفی و دنیای درونی طرف مقابل را به طور دقیق تجربه کنند، وقتی همدلی بینشان وجود نداشته باشد، نمیتوانند او را درک کنند. برخوردار بودن از این مهارت به زوجین کمک میکند تا بتوانند تعارضها را بهتر حل کنند و روابط پختهتری در زندگی خانوادگی خود داشته باشند.
یکی از مهارتهای لازم برای برقراری ارتباط با دیگران، مهارت همدلی می باشد. اولین و مهمترین گام برای دادن شوق دوباره به همسر بحران زده، همدلی کردن است، همدلی یعنی این که بتوانیم دیگران را بفهمیم.
همدلی یعنی درک کردن احساسات طرف مقابل، خود را به جای دیگران گذاشتن، اینکه دیگری چگونه فکر یا ادراک میکند، چه احساسی دارد و محیط اطرافش را چگونه میبیند. یعنی دنیا را از دریچه چشم دیگری ببینیم و این دیدن از چشم دیگران باید بدون هرگونه ارزشیابی و قضاوت درباره احساسات، افکار و رفتارهای طرف مقابل صورت گیرد.
پایداری زندگی سالم در میان همسران، بدون توجه به اصول یک گفتگوی مؤثر و همدلی کردن با همسر امکانپذیر نیست، وقتی شما با فردی دیگر همدردی میکنید ممکن است نسبت به وضعیت او احساس ترحم داشته باشید و این نشان میدهد که بین او و خودتان هنوز فاصله ای وجود دارد، اما وقتی همدلی کننده هستید علاوه بر اینکه میدانید او چه احساسی دارد، احساسش را درک میکنید و با او آن را حس میکنید.
همدلی دلالت بر احساس کردن همراه با شخص دیگر دارد نه احساس تأسف برای او. برای مثال، در ارتباط با تفاوت همدلی با همدردی، اگر یکی از دوستانتان سوگ یکی از عزیزانش را تجربه میکند واکنش مناسب و همدلی کننده این است که سعی کنیم خودمان را جای دوستمان بگذاریم و متوجه شویم چه احساسی دارد نه اینکه برای او احساس دلسوزی داشته باشیم.
موانع همدلی میان زوجها
انتقاد کردن، برچسب زدن، قضاوت کردن، طرد کردن، اغراق کردن یا بزرگ کردن مشکلات، بیاهمیت و کوچک شمردن مشکل، به رخ کشیدن و مقایسه کردن، سرزنش کردن، نصیحت کردن، راهنمایی کردن و ارائه راه حل. از موانع همدلی میان زوجها میباشد.
مراحل همدلی
در واقع همدلی یکی از مهمترین مهارتهای زندگی است و اولین جایی که باید تمرین شود و به شکوفایی برسد، میان همسران است. اصلاً همسر، همراه، شریک زندگی و همراز وقتی معنا پیدا میکند که همدلی میانشان وجود داشته باشد وگرنه هیچ کدام از این صفتها به تنهایی باعث ایجاد عشق بین زن و شوهر نخواهد شد.
همدلی یعنی طرف مقابل بداند که من حالش را، دلیل رفتارش را میدانم، درک میکنم، میفهمم و بی اعتنا و بی تفاوت به آن نیستم، همدلی با همسر باعث میشود تا همسران به راحتی به توافق و تفاهم بر سر موضوعات گوناگون برسند و همچنین حس همدلی بین همسران میتواند باعث هماهنگی و یک دل و یک رنگ شدن آنها بشود. اگر همسرتان احساس کند که او را درک نمیکنید حتی اگر اشتباه میکند، باز هم یک دیوار از هیجانهای منفی بین شما به وجود خواهد آمد.
درک کردن طرف مقابل به این معنی نیست که شما تمام صحبتهای او را تمام و کمال بپذیرید و تسلیم گفتههایش بشوید، بلکه منظور فهمیدن احساسات و هیجانات یکدیگر می باشد، یعنی اگر بین شما و همسرتان اختلافی هم وجود دارد این اختلاف نباید به رابطه عاطفی تان آسیبی وارد کند.
بسیاری اوقات همدلی میتواند ناراحتیها را برطرف کند، بدون این که توافقی میان همسران به وجود آمده باشد. اغلب ناراحتیها به خاطر وجود مشکلات نیست؛ بلکه به خاطر عدم همدلی است که باعث میشود در بروز مشکلات فرد خودش را قربانی و رهاشده احساس کند.
همدلی همسران اولین قدم شروع یک گفتگوی سالم
اینکه زن و شوهر مهارت همدلی کردن با یکدیگر را یاد داشته باشند، سبب میشود که به صورت مطلوب به خواستههای خویش در زندگی شان نزدیک شوند و عدم آگاهی از این مهارت، زوجین را هر روز از یکدیگر دور و دورتر خواهد کرد. همدلی همسران اولین قدم جهت شروع یک گفتگوی سالم می باشد. وقتی طرف مقابل احساس کند با او همدلی نمیشوید و احساساتش را درک نمی کنید، دریچههای قلبش را میبندد و مسلماً با این دریچههای بسته، هیچ گفتگویی به نتیجهی مطلوب نخواهد رسید.
فردی که احساس میکند مورد همدلی قرار نمیگیرد، در ابتدای گفتگو دو پنبه درون گوشهایش میگذارد تا به هیچ وجه صحبتهای طرف مقابلش را نشنود و در واقع، پیام او را دریافت نکند. در این صورت است که یا رابطهی میان زوجین قطع میشود، یا دچار تنش میگردند؛ زیرا مقصود اصلی پیام میان زوجین مخابره نشده و همسران در طوفانی از سو تفاهمها، دچار تلاشهای نافرجامی خواهند شد.
متأسفانه یادگیری و یادآوری مهارت همدلی در جامعه ما جایگاهی ندارد و جهت زندگی سالم و خوش، از سوی بزرگ ترهای زوجین، تنها به عباراتی مانند مهربانی، گذشت، ساختن (گاهی سوختن و دم نزدن) و موارد دیگر اشاره میشود، پایداری زندگی سالم در میان همسران، بدون توجه به اصول یک گفتگوی مؤثر، اصلا امکانپذیر نیست و نخواهد بود.
راهکارهایی برای همدلی در زندگی زناشویی:
اگر زن و شوهر با یکدیگر سازگار و رفیق باشند، بیشتر خوبیهای لازم برای یک زندگی سعادتمندانه را دارا می باشند و اگر رفیق و سازگار نباشند، بیشتر بدیهای لازم برای تباهی و فلاکت زندگی را فراهم کرده اند. از مهمترین راهکارهای موجود برای همدلی در زندگی زناشویی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
برای صحبت کردن با یکدیگر وقت بگذارید
زوجها با توجه به سختبودن و محدودیت زمانی ای که دارند، معمولاً فقط به برخی از وظایف زناشویی مانند وظایف مالی، تربیت فرزندان، کارهای خانه و برنامهریزی امور زندگی توجه میکنند. توجه صرف به این امور گاهی میتواند مانعی برای صمیمیت عاطفی بین زوجین باشد.
زمان قبل از ازدواج و اوایل رابطه با همسرتان را به یاد آورید که درباره امیدها و آرزوهای خود با یکدیگر صحبت میکردید. چنین سبک مکالمهای را بار دیگر با همسرتان تجربه کنید و سعی کنید در چنین مواقعی از غر زدنهای روزمره پرهیز کنید.
گوش دهید
وقتی که همسرتان از احساسات و تجربیاتش با شما صحبت میکند، فقط گوش کنید، نه قضاوت کنید و نه به دنبال حل مسئله، توجیه یا مقابله به مثل باشید. با دقت به احساسات و حرفهای همسرتان گوش بدهید تا بفهمید او چه شرایطی را تجربه میکند. در واقع به گونهای به همسرتان گوش فرا دهید که هنگام یاد گرفتن درسی سخت به صحبتهای معلمتان توجه میکردید.
به نقاط مثبت یکدیگر توجه کنید
زوجها معمولاً عادت دارند به آنچه که در طرف مقابل آنها ایراد دارد توجه می کنند. یکی از راههای افزایش همدلی توجه به خوبیها و نکات مثبت یکدیگر است.
با خودتان مهربان باشید
اگر نتوانید با خودتان همدلی کنید، همدلی با دیگران نیز برایتان سخت خواهد بود. بنابراین رفتار دلسوزانه، مراقبتی و درک خود از مهمترین قدمها برای تقویت احساس همدلی نسبت به همسر یا دیگران می باشد. برای تمرین همدلی با خود سختیهای زندگیتان را درک کنید و به اندازه به آنها توجه کنید.
سپس ببینید به چه چیزی احتیاج دارید و چه استراتژیهای سالم و درستی وجود دارند که بتوانید به خودتان برای احساسات بهتر کمک کنید. همچنین به خود یادآوری کنید که مشکلات و نقصان داشتن بخشی از وجود و تجربیات هر انسانی می باشد.
به دنبال برنده و بازنده نباشید
تعارض و اختلاف در زندگی زناشویی گاهی میتواند زوجین را به یکدیگر نزدیک کند. اما چنین چیزی هنگامی امکانپذیر است که دو طرف سعی کنند یکدیگر را درک کنند و بیشتر بشناسند نه اینکه به دنبال برد و باخت در دعوا با یکدیگر باشند.
برای شریک زندگیتان درمانگر باشید
وقتی صحبت از حل تعارض میشود، زوجین باید به جای بازی کردن نقش قاضی، هیئت منصفه و جلاد (روانشناختی)، مانند درمانگری مهربان و دلسوز با یکدیگر رفتار کنند. بنابراین سعی کنید هنگام درگیری و تعارض مانند درمانگر به دنبال حل همدلانه تعارض و نه قضاوت یا واکنش منفی باشید.
مشکلات را شخصیسازی کنید
انسانها ذاتاً خودمحور هستند و این موضوع بسیار مشکلساز است. اما شما میتوانید گاهی از این خودمحوری برای درک بیشتر دیگران نیز استفاده کنید. مثلاً تلاش کنید احساس شریک زندگی تان را از طریق مقایسه آن با تجربیات شخصی خود درک کنید.
مثلاً اگر همسرتان به خاطر گم کردن ساعتی که برای شما هدیه خریده است،؛ از دستتان ناراحت می باشد، احساس او را با فکر به تجربهای شبیه به آن درک کنید. مثلاً تصور کنید همسرتان یکی از وسایل مهم و مورد علاقه شما را گم کردهاست و سپس بر اساس احساس خودتان نسبت به این مسئله عکسالعمل نشان بدهید.
از جنگ و دعوا بپرهیزید
یکی از اشتباهات بزرگ طرفین رابطه این می باشد که هنگام عصبانیت با یکدیگر جر و بحث میکنند. بنابراین اگر احساس کردید که عصبانیت و خشم شما یا همسرتان از حد معمول فراتر رفته است، در صحبت کردنتان وقفه ایجاد کنید، به اتاق دیگری بروید و سعی کنید آرامش خودتان را به دست آورید. در چنین حالتی میتوانید دوباره پس از عصبانیت با همسرتان گفتگو کنید.
وکیل مدافع احساسات همسرتان باشید
اگر برایتان سوال پیش آمده است که چرا همسرتان از انجام کاری طفره میرود یا وقتی از او چیز خاصی را درخواست میکنید خلقش تنگ میشود، سعی کنید خودتان را جای وکیل مدافع او بگذارید و برای رفتار او دلیل بتراشید. این واکنش از جانب شما بدین معنی نیست که همسرتان بیگناه است یا کاری که انجام میدهد همیشه درست است، بلکه به شما کمک میکند که بتوانید او را بهتر درک کنید و نوعی همدلی کردن می باشد.
از استراتژی توقف، عقب نشینی و تغییر موقعیت استفاده کنید
وقتی جر و بحثی میان شما پیش میآید، تلاش دائمی برای به کرسی نشاندن حرف خودتان را حتما متوقف کنید، از حالت دفاعی عقب نشینی کنید (از کنایه و طعنه و پریدن در حرف یکدیگر پرهیز کنید) و شرایط امن تری با پرسیدن برخی سوالها از شریک غاطفی تان فراهم کنید. او را تشویق کنید به سوالهای شما پاسخ دهد و نسبت به آنچه او میگوید علاقه و توجه نشان دهید. گاهی اوقات درکی جزئی از تجربه شریک زندگی تان میتواند سو تفاهمها را به دلسوزی تبدیل کند.
برخی وظایف همسرتان را برعهده بگیرید
به خواستهها و نیازهای همسرتان بدون درخواست یا بیان از سوی آنها توجه کنید. نیازها و خواستههای طرف مقابل گاهی به آسانی قابل شناخت نیستند، بنابراین سعی کنید توجه بیشتر برای این موضوع خرج کنید و به سرنخها اهمیت فراوانی بدهید. مثلاً اگر قبل از آنکه از شما درخواست کند، چیزی که احتیاج دارد را بخرید یا او را هنگامی که خسته است ماساژ دهید، این امر شما، او را به شما نزدیکتر میکند و رابطه میان شما را بهبود خواهد بخشید.
خواستههای همسرتان را در اولویت قرار دهید
اگر دستور عمل و برنامه خاصی برای زندگی تان دارید، گاهی میتوانید حل مشکلات و برآورده کردن خواسته شریک زندگی تان را به برنامهتان ترجیح بدهید. بهم ریختن برنامهریزیها ممکن است برای شما هزینهبر باشد، اما ارزش برقراری رابطهای سالم و محبتآمیز با همسرتان را دارد.
هنگامی که همسرتان به شما احتیاج دارد، در کنار او باشید
در همه موقعیتها به ویژه موقعیتهای سخت در کنار همسرتان باشید، در چنین مواقعی به جای اینکه از او بخواهید از پس مشکلاتش بربیاید، خود را به جای او بگذارید، بخشی از فشارهای او را شما هم بر دوش بکشید و در حل مشکلاتش به او کمک کنید.
درباره راههای افزایش همدلی مطالعه کنید
مطالعه و آموزش نکات بهبود روابط در زندگی به ویژه یادگیری چگونه همدلی کردن اهمیت فراوانی دارد، بسیاری از زوجین در برقراری رابطه همدلانه با یکدیگر مشکل دارند، چراکه که همدلی مهارتی بسیار عالی است که اکثراً به افراد آموخته نمیشود و یادگیری و تسلط به آن زمانبر می باشد.